Petra eo Yes Breizh ?

Ar dereadur ("dévolution") evit Breizh a zo un argerzh a roio da Vreizh ur statud nevez, evel Bro-Gembre, Bavaria hag ur bern broioù all en Europa.

Ar dereadur ("dévolution") evit Breizh a zo un argerzh a roio da Vreizh ur statud nevez, evel Bro-Gembre, Bavaria hag ur bern broioù all en Europa. Stad ar politikerezh e Frañs a lak pep hini ac’hanomp en arvar, war dachenn an ekonomiezh, an endro, ar sevenadur, ar gevredigezh, hag all. Yes Breizh, ur gevredigezh ha n’eo ket ur strollad politikel, a fell bodañ an holl Vretoned evit kregiñ gant ur proses devolluzion, da lâret eo treuzkas ar galloudoù da Vreizh.

Petra eo an dereadur, pe an "dévolution" ?

Petra eo an dereadur, pe "dévolution" e galleg ? Abaoe meur a bloavezhioù eo bet lakaet ar gaoz war dazont istitusionel Breizh o komz diwar-benn an emrenerezh hag an dieubidigezh. Ma'z eo re implijet eo an hini gentañ, ha re zispartiour, re zistrujus eo an eil. Yes Breizh ! a ginnig lakaat ur ger all war-well : ur ger a vod, a zigor un dazont realist ha savet mat : an dereadur.

Ar ger-mañ, a dalvez treuzkas ar galloudoù digant ur stad greizel d'ur vro pe d'ur rannvro. Evit Breizh e talveze sevel ur gwir galloud en ur framm demokratel splann ha sklaer.

Orin ha ster ar ger « dereadur" »

Ar ger dereadur a zo bet savet diwar ar ger devolution. Dont a ra eus al latin devolvere, “lakaat da ruzañ war-zu”, “treuzkas”. E galleg lezennel e talvez “treuzkas ur gwir pe ur garg”, da skouer pa vez ur glad pe un hêrezh. E bed ar politikerez e teu da dalvout traoù brasoc’h : treuzkas galloudoù digant ar galloud kreizel d'ul lodenn lec’hel pe vroadel.

An dereadur a zo ur proses kasaet war-raok tamm-ha-tamm, en ur mod reoliek. A-bouez eo bet ar ger "devolution" e rouantelezh Breizh-Veur betek fin an XXvet kantved.

Skouer ar Rouantelezh-Unanet

E 1997 he deus kroget Rouantelezh-Unanet gant un adreizhadur reizhel bras : an "devolution of power". Gant an dra-se eo bet roet galloudoù bras da Vro-Skos, da Vro-Gembre ha da Iwerzhon an Norzh war meur a dachenn : yec'hed, deskadurezh, labour-douar, sevenadur, ekonomiezh, hag all.

Bro-Skos : krouidigezh Parlamant Skos hag ur gouarnamant e Dinedin. Galloudoù bras-kenañ, zoken war an tailhoù, o deus ar Skosiz bremañ.
Bro-Gembre : lakaat ar Senedd (Parlamant Bro-Gembre) hag ur gouarnamant e Caerdydd, gant galloudoù o deus kresket tamm-ha-tamm.
Iwerzhon an Norzh : ur reizhiad diaesoc’h, diazezet war rannañ ar galloud etre ar gumuniezh, met o tont da ziskouez, ivez, penaos e c’hall an devolluzion mont en-dro.

Da heul ouzhpenn 25 bloaz, he deus an dereadur roet tro d’ar broadoù-se da nerzhañ o demokratiezh, da lakaat o folitikerezhioù foran da glotañ gwelloc’h gant o gwirionded, hag ivez da reiñ ur skeudenn istitusionel sklaeroc’h d’o identelezh vroadel. Bez ez eus c’hoazh tabutoù, dreist-holl e Bro-Skos gant goulennoù diwar-benn an dieubidigezh, met n’eo ket torret ar Rouantelezh-Unanet evit kement-se.

Dereadur, emrenerezh, dieubidigezh : sklaeraat ar gerioù

Evit bezañ sklaer, ez eo pouezus ober an diforc’h etre tri termen :

Emrenerezh : galloudoù lec’hel ledanoc’h, met bepred stag ha dalc’het gant ar stad greizel.
Dieubidigezh : aotrouniezh klok, krouidigezh ur stad disheñvel, gant he diplomatiezh, he arme, he moneiz.
Devreadur : ur proses tamm-ha-tamm, gant pazennoù, a dreuzkas galloudoù resis d’ur vro. Gallout a ra kas d’un emrenerezh bras-tre, zoken d’an dieubidigezh ma tiviz ar bobl, met n’eo ket ret dibab an disoc’h adal ar penn-kentañ.

Setu perak ez eo gwelloc’h gant Yes Breizh ! ober gant ar ger-mañ : sklaer, pragmatik, unanet ha troet war-du an dazont eo.

Perak un dereadur evit Breizh ?

Abaoe kantvedoù eo bet pouez ar c’hreizennouriezh c’hall o flastrañ Breizh. Dilamet eo bet he zoredioù hag he c’houarnamant e 1789, lakaet da vezañ ur “rannvro” hepken e touez re all, lakaet he binvioù hag he binvidigezhioù dindan galloud Pariz alies.

Disoc’h an dra-se :

ur ziskouezidigezh politikel re vihan,
budjedoù torr-ha-torr kevatal d’an ezhomm,
daleoù bras war ar c’helaouerezh hag an amjantoù,
dispriz ouzh he sevenadur hag he yezh.

Tennet e vez Breizh evel un dismantr pell eus ar greizenn, e lec’h ma’z eus koulskoude meur a dra mat :

ur boblañs yaouank ha barrek,
un ekonomiezh digor war ar bed,
ur sevenadur kreñv ha digor d’an holl.

Gant an dereadur e c’hellfe Breizh adkemer ar stur war ar c’hinnigoù a sell outi, merañ he zokennañtraoù, en arvest d’he gwirret ezhommoù.

Tachennoù pennañ un dereadur e Breizh

Evit bezañ efedus e rankfe un dereadur kaout efed war meur a dachenn :

Yec’hed hag obererezh sokial : aozañ an ospitalioù, politikaoù preventiñ, skoazellañ an dud a zo o ren abadennoù hag o doa ezhomm skoazell.
Deskadurezh ha sevenadur : programmoù skolaer skoulmet ouzh Breizh, talvoudekaat ar brezhoneg hag ar gallaoueg, diorren an arz hag ar skiantoù, kelenn Istor Breizh.
Ekonomiezh ha tailhoù : dastum an tailhoù e Breizh evit Breizh, skoazellañ an embregerezhioù bihan ha krenn, sevel ur strategiezh neveziñ.
Enerzh hag an endro : merañ an avelerezh mor (eoul-tan avel er mor), an trankuilhadur energiezh, gwareziñ an aodoù, ha dre vras diorren padus gant un ekologiezh direizh ha respontus.
Labour-douar ha pesketa : lakaat politikerezhioù Europa da glotañ gant gwirionded ar vro vreizh.
Annez ha kempenn an douar : stourm ouzh an espekulasion war an tiez, reoliañ an tiez eilzimez, investiñ er maezioù annez sokial.
Treuzdougen hag amjantoù : modernelaat ar rouedad hentoù-houarn, kreñvaat an ereoù etre kêr, porzhioù hag aerborzhioù.
Diskouezidigezh bolitikel : krouiñ un Ensav-bro Breizh hag un emzalc’h politik a vo kont d’ar geodedourien.

“Ne c’hall ket mont en-dro” ? Freuzioù ha bejoù

Re vihan… a-fet gorread ? Gant 34 000 km², brasoc’h eo Breizh eget Belgia (30 688 km²), eget Slovenia (20 273 km²) hag un tammig bihanoc’h eget an Izelvroioù (41 543 km²). Niver a stadou flour zo gant ul lodenn-douar bihannoc’h c’hoazh.

Re vihan… a-fet poblañs ? Breizh, da lâret eo ar “rannvro velestradurel” mui al Liger-Atlantel, he deus tost da 5 milion a annezidi, kement hag Slovakia, Republik Iwerzhon pe Zeland-Nevez, hag kalz muioc’h eget Kroatia, Slovenia pe ar broioù baltek. Dieub eo ar broioù-se, lod anezho e-barzh an Unaniezh Europa. Ha ne zeu da soñj da zen ebet lakaat o statud a-dreuz.

Skouer ar Landerioù alaman : muioc’h c’hoazh e tiskouez Alamagn an diforc’h. Landerioù evel ar Sarre (990 000 annezad) pe Vreme (680 000 annezad) o deus o zilestrad, o gouarnamant, hag o galloudoù ledan. Breizh, gant he 5 milion a dud, he deus neuze ur muiañ a zilez ha gwirionez eget meur a Lander alaman, hag int avat o ren o z aferioù en un doare klok.

Breizh n’eo na re vihan, na re baour. Dizanv he deus bet he benvegioù azennañ hepken.

Ur proses demokratel ha tamm-ha-tamm

Ne c’hall bezañ dereadur nemet ma fell da Vreizhadezed ha da Vreizhiz. Ret eo neuze ur gaozeadenn digor ha sklaer, war-lerc’h ur mouezhadeg demokratel, da skouer ur referendom. Setu pal Yes Breizh.

Un deiziataer realist a c’hallfe bezañ lakaet betek 2032, gant pazennoù sklaer :

Digeriñ ur gaoz foran ha mediadel.
Referendom goulennañ ali e Breizh.
Adwelet kustumm-lezenn ar C’hall.
Dilenn un Ensav-bro Breizh hag aozañ un emzalc’h politik a vo kont d’ar geodedourien.

Gant ar proses tamm-ha-tamm-se e vez evit derc’hel pell diouzh frakturoù trumm ha sevel tamm-ha-tamm ur c’herc’henn nevez a fiziañs etre Breizh ha Frañs.

Dereadur hag an dazont boutin

Ne dalv ket an dereadur tra-walc’h e vefe troc’het an ereoù gant ar galloud kreizel. Talvezout a ra kentoc’h da adtermeniñ an darempred-se war un diazez reizh ha doujus. Pariz a zerc’helfe c’hoazh lod eus ar galloudoù "regelienn" : diplomatiezh, arme, moneiz. Breizh avat a gemerfe e karg an darn vrasañ eus ar goulennadoù sokial hag ekonomikel.

En he c’hichen e c’hallfe Breizh kreñvaat he flas en Europa hag er bed :

darempredoù dirak-ha-dirak gant Iwerzhon, Skos ha Bro-Gembre,
digoridigezh war an Atlantel hag ar Mor Keltiek,
kemer perzh aktivel e rouedadoù rannvroel Europa.

Dereadur : ur ger, ur raktres, fiziañs adkavet

N’eo ket an dereadur ur ger-brud hepken. Ur benveg politikel prouet eo, en deus diskouezet e efed e lec’hioù all c’hoazh. Evit Breizh eo ur chañs istorel :

chañs da adkemer an daouarn war he zreusterm,
da sevel ur gevredigezh reishoc’h, efedusoc’h,
da reiñ fiziañs en-dro d’ar rummadoù yaouank.

Na “emrenerezh” dispis, na “dieubidigezh” prim : tresañ a ra an dereadur un hent sklaer, demokratel ha reoliek. Un hent evit mont da vezañ, da vat, mestr ouzh he zreusterm e Breizh, hag e-pad ma chomo digor war ar bed a-bezh. Setu pal Yes Breizh. A-us da zister ar c’hlivañsoù politikel a vremañ, deuet da vezañ diamzeriet-kaer.

Le porte-parole evit Yes Breizh Evit souten Yes Breizh Evit emezelañ e Yes Breizh .com/associations/yes-breizh/adhesions/adhesion-yes-breizh